Powstanie Styczniowe u współczesnych Żeromskiemu, wywoływało podobne emocje jak u nas Powstanie Warszawskie. Ilu ludzi tyle opinii. Dla jednych powstańcy byli bohaterami, dla innych straceńcami. Jedni ich hołubili i podziwiali, inni przepędzali, krzyczeli: won! I zatrzaskiwali im przed nosem drzwi. Trzeba pamiętać, że represje popowstaniowe były potężne, całe wioski zostały wyludnione, bo ich mieszkańców wywieziono…