Flisacy

 

„Bo, kiedy już flis zasmakuje komu,
już się na wiosnę nie zastoi w domu.
Choćbyś mu stawiał najlepszą zwierzynę,
przecie on woli flisowską jarzynę.” [Z ludowej przyśpiewki]

Flisacy trudnili się spławianiem towarów rzekami, oryle stali niżej w hierarchii społecznej i zajmowali się tylko spławianiem drzewa. Mawiano, że z flisaka nie będzie gospodarza, a jego żona będzie samotnie żyć wypatrując go koło jesieni, by wiosną znowu stracić. W wiejskim społeczeństwie również nie darzono szacunkiem tego zajęcia, bo przypominało wałęsanie się i często młodych ludzi sprowadzało na manowce. Flisacy odpoczywali w karczmach, czyli sporo czasu tam spędzali, a jak wiemy nie jest to najlepsze miejsce dla rozwoju charakteru.

Co prawda w XVII wieku flis był tak popularny, że król Władysław IV Waza nadał im przywileje cechowe. Mieli własne zwyczaje i własną gwarę.

Zapłata orylska za przeprowadzenie tratew nazywała się mytem. Nim wyruszono na wyprawę podpisywano umowę, znaczy retman podpisywał, bo tylko on zazwyczaj umiał pisać. Zwykle sam dobierał sobie załogę i on rozliczał sie z resztą. Płynął na początku w czółnie i ostrzegał załogę o niebezpiecznych miejscach.

„Wszystka myśl flisacka
Na Wiśle płynie za swoim retmanem
Jak za hetmanem”.

Jeśli zadamy pytanie w jaki sposób łączono bale drzewa podczas budowy tratwy, znajdziemy szybką odpowiedź, że linami. Ok, linami.

Ale nie każdego na liny stać było, pamiętajmy, że flisacy rekrutowali się z biedoty chłopskiej. Zatem czym łączyli te bale?

Tzw. śrikówkami, śrikówki są to pętlice zrobione z gałęzi lub drobnicy czyli młodej drzewiny. Śrikówki robiono tak, że obcięte młodziutkie gałązki dębowe lub świerkowe rozparzano nad ogniem. Gałąź taką potem grubszym brzegiem przymocowywano do słupa i okręcano ją na nim. [ A. Chętnik, Spław na Narwi] Nie jest to tak dokładnie opisane, ale rysunek poniżej jest wiele jaśniejszy.

Zabijano jeszcze dla wzmocnienia gwoździe dębowe.

Fajne, nie?
Długo szukałam odpowiedzi na pytanie, co robili, gdy nie mieli liny. Aż bym sama spróbowała taką ukręcić